Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου του ΟΛΠ, κ. Γ. Ανωμερίτη
ΗΜΕΡΙΔΑ
“Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ”
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΙΡΑΙΑ
Ε.Β.Ε.Π. 10.04.2013
“Αναθεώρηση ανατροπής και προοπτικής”
Μ’ αυτόν τον τίτλο, πριν από επτά χρόνια δημοσίευα άρθρο μου στην “Ελευθεροτυπία” (01.02.2006), υπογραμμίζοντας ότι “για μια ακόμα φορά τα κόμματα εξουσίας συζητούν και πάλι αλλαγές επιμέρους διατάξεων, οι οποίες δεν απασχολούν το λαό, δεν ενισχύουν τις εξουσίες του και δεν υπηρετούν τα συμφέροντά του”.
Προέρχομαι από μία γενιά, η οποία τις αναθεωρήσεις του Συντάγματος τις είχε συνδέσει με τις μεταβολές στο πολίτευμα, την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και των ατομικών δικαιωμάτων. Με το Σύνταγμα του 1975 αυτά επιλύθηκαν και με το κοινοτικό κεκτημένο ενισχύθηκαν. Ένα Σύνταγμα το οποίο διαχρονικά βελτιώθηκε με νέες μεταβολές, αλλά δεν αναδιάταξε το πολιτικό σύστημα, γιατί δεν επιδείχθηκε το πολιτικό θάρρος να ανατρέψουμε τις ισορροπίες εξουσίας ανάμεσα στο πολιτικό, το μιντιακό και το οικονομικό κατεστημένο. Το πρόβλημα της διαπλοκής της οικονομικής δύναμης με την πολιτική αναδείχθηκεμετά την πρόσφατη κρίση των δομών της εικονικής οικονομίας και της δικτατορίας του τραπεζικού και εξωχώριου κεφαλαίου.
Τέσσερις είναι κατά την άποψη μου θεματικά οι παρεμβάσεις ανατροπής του σημερινού μεταπολιτευτικού σκηνικού.
1. Συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής, ως πάγιου εκλογικού συστήματος με ταυτόχρονη μεταβολή της διοικητικής εκλογικής δομής.
Το κύριο επιχείρημα ότι “η καθιέρωση της θα διαλύσει το κράτος λόγω μη βιώσιμων κυβερνήσεων” μόνο θυμηδία σήμερα προκαλεί, αφού οι μονοκομματικές κυβερνήσεις με τις ιδιοκτησιακές συμπεριφορές τους το έχουν ήδη διαλύσει και διαφθείρει. Θυμάμαι ότι όταν σε ένα άλλο άρθρο μου (“ΤΟ ΒΗΜΑ”, 26.02.1989) είχα εκφράσει παρόμοιες απόψεις κάποιοι με είχαν “μαλώσει”. Φυσικά πλην άλλων θα πρέπει τα κόμματα να πάψουν να συμπεριφέρονται ως δημοσκοπικές εταιρίες exit polls. Δημοκρατία σημαίνει διακυβέρνηση κι όταν υπάρχουν πολιτικές και ιδεολογικές συγκλίσεις τα κόμματα οφείλουν να συμμετέχουν και να συγκυβερνούν.
Τίποτα όμως δεν θα γίνει, αν δεν αποκτήσουμε ένα σύμμετρο ολιγοεδρικό εκλογικό σύστημα. Το ισχύον εκλογικό σύστημα και το μέγεθος των εκλογικών περιφερειών αποτελεί την κύρια αιτία διαφθοράς της πολιτικής εξουσίας και της διαπλοκής της με την οικονομική δύναμη και τα Μ.Μ.Ε. Δεν είναι μόνο το θέμα της παραβίασης της ισότητας της ψήφου. Το κύριο θέμα είναι η διαπλοκή των ενδιάμεσων ως αναγκαίων μετατροπέων της πολιτικής επιρροής σε ψήφο και η νομιμοποίηση των πηγώνπολιτικού χρήματος. Ένα σύστημα που παράγει “γυάλινους” (μιντιακούς) πολιτικούς, αναπαράγει ελίτ και μετατρέπει ένα αξίωμα σε εμπόρευμα. Μόνο στη μικρή εκλογική περιφέρεια υπάρχει προσωπική επαφή, λαϊκή αναγνωρισιμότητα και διαφανής οικονομικός έλεγχος. Στις μεγάλες και πολυδάπανες περιφέρειες ο πολιτικός είναι προϊόν εξαρτώμενο από εμπορευματικούς μηχανισμούς (κομματικούς, πελατειακούς, μιντιακούς και οικονομικούς), που συνθλίβουν την έννοια της δημοκρατίας.
2. Ανανέωση του πολιτικού δυναμικού με θητείες σε όλα τα αιρετά όργανα.
Θα πρέπει όλες οι θητείες, όπως συμβαίνει και με το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, να υπακούουν σε χρονικά όρια. Όποιος θέλει να υπηρετεί το κοινό καλό και τον τόπο, πρέπει να γνωρίζει ότι έχει συγκεκριμένο χρόνο άσκησης εξουσίας για κάθε θέση. Οι πολιτικοί διαχειριστές, οφείλουν να μην εμποδίζουν τις επόμενες γενιές, αλλά και να μην μετατρέπονται σε ιδιοκτήτες εξουσίας και μόνιμους εκφραστές συμφερόντων. Κι όπου για λόγους θεσμικούς ή ιστορικούς επιτραπούν εξαιρέσεις, αυτές θα πρέπει αυστηρά να προσδιορισθούν. Εξάλλου οι θέσεις στα αξιώματα και τη διοίκηση είναι πολλές και πέρα από τη συνεχή θητεία σε ένα και μόνο αξίωμα όποιος ενδιαφέρεται να υπηρετήσει το κοινό καλό, οφείλει να επιλέξει θητεία και σε άλλους τομείς.
3. Καθιέρωση μονίμων λειτουργών δημόσιας διοίκησης με θητείες στο κράτος και τη δημόσια διοίκηση.
Είναι γνωστή η πίστη μου στις μικτές επιχειρήσεις και στη στήριξη ενός δυναμικού και αντιγραφειοκρατικού δημόσιου τομέα. Η υιοθέτηση μηχανισμών επιλογής μονίμων στελεχών, γενικών γραμματέων ακόμα και για ορισμένες θέσεις μονίμων υφυπουργών με δυνατότητα θητείας εκτός εκλογικών χρονικών ορίων, θα δώσει νέες δυνατότητες στη λειτουργία του Κράτους και θα απαντήσει σε όσους κινδυνολογούν, επιχειρηματολογώντας κατά της απλής αναλογικής και του εκσυγχρονισμού των πολιτικών δομών.
4. Ασυμβίβαστη η σχέση της βουλευτικής με την υπουργική ιδιότητα.
Έχω επιχειρηματολογήσει για το θέμα αυτό πολλές φορές (“ΤΟ ΒΗΜΑ” 26.02.1989). Σήμερα ο βουλευτής – υπουργός, ούτε στο νομοθετικό έργο συμμετέχει (εκτός από ονομαστικές ψηφοφορίες και ειδικές συνεδριάσεις), ούτε στο εκτελεστικό έργο αποδίδει, αφού πλην άλλων εξυπηρετεί και τις εκλογικές του υποχρεώσεις στην περιφέρεια του. Εκτός της διαπλοκής, αφού ο ίδιος ως υπουργός σχεδιάζει και επικυρώνει και ως βουλευτής νομοθετεί. Η σημερινή λειτουργία απαιτεί υπουργό πλήρους απασχόλησης, φυσικά πολιτικό και όχι απλά τεχνοκράτη, που να είναι απαλλαγμένος από το νομοθετικό έργο και τις εκλογικές του υποχρεώσεις. Με το σημερινό καθεστώς σε μεγάλο τελικά βαθμό απρόσωποι τεχνοκράτες συντάσσουν νόμους, η κεντρικήκομματική ή διοικητική γραφειοκρατία τους προωθεί και απλώς, η βουλή επικυρώνει.
Θα μπορούσα να παραθέσω και άλλα θέματα, όπως η ενίσχυση της συμμετοχικής δημοκρατίας και των αυτοδιοικητικών θεσμών, η θωράκιση του κοινωνικού κράτους αλληλεγγύης, η μεταβολή του τρόπου εκλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης, η υιοθέτηση νέας μορφής ελεγκτικών μηχανισμών, η όπως είχα προτείνει στην προηγούμενη αναθεώρηση προσθήκη στο άρθρο 24 για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, κ.α.
Θα προτιμούσα να κλείσω με μία προτροπή στις νεώτερες γενιές λόγω συγκυριών και ανατροπών στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον:
Όπως στα χρόνια της δικής μου γενιάς παλέψαμε για την Ειρήνη θέτοντας ως στόχο τον Παγκόσμιο Αφοπλισμό, έτσι σήμερα θα πρέπει να ξεκινήσει στο όνομα της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και Αλληλεγγύης ένα κίνημα για τον Χρηματοπιστωτικό Αφοπλισμό. Να παλέψουμε κατά της Εικονικής Οικονομίας, του κερδοσκοπικού κεφαλαίου και του εξωχώριου πλούτου, μέσα από τα οποία η οικονομική δύναμη αποκτά ανεξέλεγκτη δύναμη και επιβάλλεται στην πολιτική. Έχοντας μετατρέψει του πολίτες σε πληβείους, αφού έχουν ήδη απομυζήσει το δημόσιο πλούτο, το περιβάλλον, τα κοινωνικά ταμεία και την εργατική αμοιβή, να τους εμποδίσουμε να κάνουν το επόμενο βήμα που είναι η απαξίωση και κατάργηση των ατομικών δικαιωμάτων. Τα σημερινά όπλα μαζικής καταστροφής είναι το ανεξέλεγκτο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, τα μέσα και τα προϊόντα του και για να εμποδίσουμε τη δύναμη τους οφείλουμε να κινηθούμε αγωνιστικά προκειμένου να τεθούν κάτω από διεθνείς κανόνες δημοκρατικού ελέγχου. Αλλιώς κανένα εθνικό Σύνταγμα δεν θα μας προστατεύσει, όσο προοδευτικό και να είναι.